રાજકોટ, 14 નવેમ્બર 2025: શિયાળાની શરૂઆત સાથે ભારતમાં શ્વાસ અને ફેફસા સંબંધી રોગો વધવા લાગે છે અને ન્યૂમોનિયા એમાં સૌથી ચિંતાજનક છતાં અટકાવી શકાય તેવી બીમારીઓમાંની એક છે. વર્લ્ડ ન્યૂમોનિયા ડે ના અવસરે ડૉ. દર્શન નિમાવત, કન્સલ્ટન્ટ છાતી તથા ફેફસાના રોગોના નિષ્ણાંત વોકહાર્ટ હોસ્પિટલ્સ રાજકોટ દ્વારા ભારતીય ઘરોમાં ન્યુમોનિયાના ભારણને ઘટાડવા માટે વધુ જાગૃતિ, સમયસર ડોક્ટરની સલાહ અને સારવારને વધુ મહત્વ આપવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂકે છે. તેઓ જણાવે છે કે ન્યૂમોનિયાના પ્રારંભિક લક્ષણો સામાન્ય ચેપ જેવા લાગતા હોવાથી લોકો તેને ગંભીરતાથી લેતા નથી, પરંતુ હવાના પ્રદૂષણમાં વધારો, ઋતુ પ્રમાણોને વાયરસ, ડાયાબિટીસ, અસ્થમા (દમ) અને હૃદયની બિમારીઓ જેવા લાંબાગાળાના રોગો વધુને વધુ સામાન્ય બની રહ્યા છે, જો અવગણવામાં આવે તો ન્યુમોનિયા ઝડપથી જીવલેણ સ્થિતિમાં પરિણમી શકે છે.
ડૉ. દર્શન નિમાવત જણાવે છે કે ન્યુમોનિયા ત્યારે થાય છે જ્યારે ચેપ ફેફસાંને પ્રવાહીથી ભરી દે છે, ઓક્સિજનનું પ્રમાણે ઘટાડી દે છે અને શ્વાસ લેવામાં મુશ્કેલી ઊભી કરે છે. નાના બાળકો, વૃદ્ધ નાગરિકો, લાંબાગાળાના રોગો ધરાવતા વ્યક્તિઓ અને પ્રદૂષણ અથવા તમાકુના ધુમાડાના સંપર્કમાં આવતા લોકો આ ઋતુ દરમિયાન વધુ નબળાઈનો સામનો કરે છે. તેઓ ભાર મૂકે છે કે સતત તાવ, વધતી જતી ઉધરસ, છાતીમાં દુખાવો, ઝડપી શ્વાસ લેવા અથવા ઓક્સિજનનું ઓછું સ્તર ગંભીરતાથી લેવું જોઈએ અને વિલંબ કર્યા વિના તરત ડોક્ટરની તપાસ કરાવવા સલાહ આપે છે. તેમના મતે, ભારતની પરિસ્થિતિમાં જાતે જ દવાઓ લેવાની વૃત્તિ મોટો પડકાર છે. અનેક ન્યૂમોનિયાના કેસો વાયરસજન્ય હોય છે અને એન્ટિબાયોટિક તેમાં ફાયદાકારક નથી, એન્ટિબાયોટિકનો અનાવશ્યક ઉપયોગ એન્ટીમાઈક્રોબિયલ રેઝિસ્ટન્સ વધારીને ભવિષ્યના ઉપચારને મુશ્કેલ બનાવે છે.
સારવારમાં અદ્યતન ટેકનોલોજીની ભૂમિકા દર્શાવતા તેઓ ખાસ કહી જાય છે કે: “બ્રોન્કોસ્કોપી (દૂરબીનદ્વારાથતીફેફસાનીતપાસ) દ્વારાફેફસાનાચોક્કસવિસ્તારમાંરહેલાચેપનીસુચિતતપાસથઈશકેછેઅનેચેપનારિપોર્ટઅનુસારયોગ્યએન્ટિબાયોટિકસારવારઆપીશકાયછે, જે દર્દીની સારવારમાં ઝડપી રિકવરી લાવવામાં મદદરૂપ બને છે.”
નિવારણની ભૂમિકા પર પ્રકાશ પાડતા, ડૉ. નિમાવત લોકોને સરળ જીવનશૈલી પદ્ધતિઓ અપનાવવા વિનંતી કરે છે જે જોખમને નોંધપાત્ર રીતે ઘટાડી શકે છે ઘરના વેન્ટિલેશનમાં સુધારો કરવો, ઘરની અંદરના ધુમાડાના સંપર્કને ઓછો કરવો, વધુ પ્રદૂષણવાળા દિવસોમાં માસ્ક પહેરવા, સ્વચ્છતા જાળવવી અને હાલની ક્રોનિક પરિસ્થિતિઓને નિયંત્રિત કરવી. તેઓ ઉમેરે છે કે રસીકરણ સૌથી અસરકારક સાધનોમાંનું એક છે. ભારતમાં ઉપલબ્ધ ન્યુમોકોકલ રસી, ઈન્ફલ્યુએન્ઝા રસી અને બાળપણમાં રસીકરણ સમયપત્રક ગંભીર ન્યુમોનિયાના કેસોને ઘટાડવા અને બીજા-રોગ ધરાવતા બાળકો અને પુખ્ત વયના લોકો બંનેમાં ગૂંચવણોને રોકવા માટે સાબિત થયું છે. સમયસરનું રસીકરણ પરિવારને સુરક્ષિત રાખવાનો સૌથી સરળ માર્ગ છે.
ડૉ. દર્શન નિમાવત જણાવે છે કે, “દર વર્ષે, આપણે શિયાળાના મહિનાઓ દરમિયાન સમગ્ર ભારતમાં ન્યુમોનિયાના કેસોમાં વધારો જોઈએ છીએ અને તેમાંથી ઘણા ટાળી શકાય તેવા છે. મારી લોકો માટે એક જ વિનંતી છે, શ્વાસ સંબંધિત સમસ્યાઓને અવગણશો નહીં, બિનજરૂરી એન્ટિબાયોટિક્સ ટાળો અને યોગ્ય સમયે ડોક્ટરની સલાહ લો. ન્યુમોનિયા સંબંધિત ગૂંચવણો ઘટાડવામાં જાગૃતિ, નિવારણ અને સમયસરનો ઉપચાર આપણા સૌથી મજબૂત સાથી છે.”
આ વર્લ્ડ ન્યૂમોનિયા ડે એ યાદ અપાવે છે કે ભારત પાસે આ રોગનો અસરકારક રીતે સામનો કરવા માટે જ્ઞાન અને નિદાનના સંસાધનો બંને છે. હવે જે જરૂરી છે તે જવાબદાર આરોગ્ય વર્તન, સમયસર રસીકરણ અને વહેલા ડોક્ટરનું માર્ગદર્શન માટે સામૂહિક પ્રતિબદ્ધતા છે જેથી આ ઋતુમાં વધુ પરિવારો સુરક્ષિત રહી શકે.
વોકહાર્ટ હોસ્પિટલ્સ વિશે:
વોકહાર્ટ હોસ્પિટલ્સ ભારતની અગ્રણી સુપર સ્પેશિયાલિટી હેલ્થકેર સંસ્થા છે, જે દર્દી સંભાળમાં તેની શ્રેષ્ઠતા અને અદ્યતન તબીબી નિપુણતા માટે જાણીતી છે. દેશના અનેક શહેરોમાં મજબૂત હાજરી ધરાવતી વોકહાર્ટ હોસ્પિટલ્સ રાજકોટ દર્દી કેન્દ્રિત, સંભાળ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને આરોગ્યસંભાળ સેવાઓ દ્વારા જીવનની ગુણવત્તા સુધારવાના ધ્યેય સાથે સેવા આપે છે.
